Kom je nog een keer langs

Leren facetimen door de coronacrisis. Naar buiten gaan voor een ommetje. Gedurende de coronacrisis moet je als oudere dingen ondernemen om minder eenzaam te zijn. Een dag bij Jan Dekker, een oudere die alleen en zelfstandig woont. ‘Ik dek altijd nog mijn tafel. Ik ga toch niet voor de televisie eten.’

De kaarsjes branden, de radio met volksmuziek staat aan en in de gang staan nog schoonmaakmiddelen van de hulp die Jan Dekker helpt bij het zelfstandig wonen. In de woning van Jan Dekker hangt een huiselijke sfeer. De verwarming staat te branden en de warmte zorgt ervoor dat er een herfstige sfeer hangt in de woonkamer. De krant op de bijzettafel, boeken in de kast laten zien dat hij veel leest. Toch ligt er ook een iPad op de  eettafel. Jan Dekker, bijna negentig jaar oud, woont alleen sinds zijn vrouw drie jaar geleden is overleden. ‘Ik heb vanochtend eerst een kop koffie gedronken met de hulp, dat is toch gezellig. Dan hoef ik niet voor mezelf koffie te zetten, wat ik niet zo snel zou doen.’ De dag ervoor was hij gaan keezen met vrienden. Keezen is een oudhollands bordspel dat Jan iedere week met twee vrienden speelt. Iedere week bij iemand anders en dat ‘zorgt voor afwisseling’.

Ouderen zijn eenzamer dan andere leeftijdsgroepen. Een op de drie 75-plussers was al enigszins eenzaam voor de coronacrisis, bij mensen onder de 75 jaar is dit een kwart. Dit blijkt uit een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De coronacrisis heeft er voor gezorgd dat er minder bezoek is, omdat ouderen bij een kwetsbare doelgroep horen. Uit onderzoek van de Tilburg Universiteit is gebleken dat contact met familie, buren en kennissen erg belangrijk zijn om eenzaamheid te verminderen. Dit gaat om sociale eenzaamheid. De eenzaamheid die je voelt, doordat er geen contacten meer zijn met kennissen of buren. Daarnaast heb je ook nog een andere soort eenzaamheid, de emotionele eenzaamheid. Dit voel je als je een hele hechte band mist, zoals een partner.

Wanneer Jan Dekker de tafel dekt voor hemzelf, zet hij het vleeswaar en zoetigheid op tafel. Hij pakt een bord met een mes die hij die ochtend ook heeft gebruikt en schenkt voor zichzelf karnemelk in. De eettafel staat bij een groot raam waar hij wijd uitzicht heeft over de tuin, de straat en, misschien nog wel belangrijker, een paadje waar Jan zijn achterburen ziet lopen of fietsen. ‘Ik dek altijd nog mijn tafel. Ik ga toch niet voor de televisie eten. In de avond ook, kleed op tafel, boerenkool in de magnetron en uitgebakken spekjes erbij. Dan ben je lekker snel klaar. De tafel dekken zorgt toch nog wat voor gezelligheid en ik kan fijn naar buiten kijken.’ De postbode komt langs en er is een begroeting tussen haar en Jan. Na een tijgerbroodje is zijn lunch klaar, neemt zijn medicijnen en gaat vervolgens een dutje doen op de bank.

Twintig minuten later staat Jan op van de bank en zegt blij dat het zonnig weer is en dat hij graag een rondje wil wandelen. Wanneer de jas en schoenen aan zijn, pakt hij zijn rollator en loopt naar buiten. Ongeveer vijftig meter onderweg ziet hij dat er weinig mensen op straat zijn. Het is midden in het centrum van het dorp. ‘Het is zo rustig in het dorp, iedereen blijft binnen. Het is fijn dat het vandaag goed weer is, anders zit ik een hele dag binnen. Het verschil met de zomer en winter is groot. Het wordt vroeg donker en de decembermaand is lastig met alle feesten en partijen. In december mis je ook meer de mensen die je hebt verloren. Ik ben al oud, weet je, en hoe ouder je wordt, hoe meer mensen je verliest. Ik voel me soms wel een beetje eenzaam en dat neemt toe in de winter. Door de corona vinden veel ouderen het lastig om langs te komen. Ik bel wel mensen, maar bij veel kennissen blijft het daarbij. Dat is moeilijk dat je elkaar niet meer ziet. Die eenzaamheid was er voor de coronacrisis ook wel, maar toch minder.’ Lopend langs het hertenkamp, staan gezinnen met kinderen de herten eten te geven. Jan glimlacht vriendelijk naar ze. De lucht is blauw met her en der een wolk. De zon schijnt door de bomen heen. De rode neus en wangen van Jan verraden dat het fris is buiten.

De groep eenzame ouderen is verdubbeld, volgens een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Hoe zorg je voor minder eenzaamheid? Een op de drie ouderen heeft gedurende de coronacrisis geleerd om het internet te gebruiken. De ouderen die mee hebben gedaan aan dit onderzoek gebruikten voor de coronacrisis geen internet. De helft van de ouderen die het internet onder de knie hebben, is ook meer gaan videobellen. Zo ook Jan Dekker, die sinds de coronacrisis een IPad heeft om eens in de zoveel tijd te videobellen met familie.

Kom je nog een keer langs

Lees, luister en bekijk meer artikelen van Nienke Teunissen

Nienke Teunissen op Twitter

Je verkoopt je koophuis en gaat met een busje de wereld rond reizen. Klinkt als een droom toch?

Voor veel ‘campernomaden’ is dit aanleiding om dé ultieme vrijheid te krijgen. Ook Erik en Lisa verkochten dit jaar hun huis en reizen nu met hun bus door Europa. Terwijl zij in het mooie Griekenland zitten, spreken ze over waarom ze dit avontuur aan zijn gegaan. 

Steeds meer mensen in Nederland kopen een camper. In 2015 waren er, volgens een analyse van Bovag, 93.000 campers in Nederland. In 2020 zijn dit er ruim 138.000. Dat zijn de mensen die een camper hebben, echter niet al deze mensen die wonen in een camper. Het CBS (Centraal Bureau van Statistiek) publiceerde in 2020 cijfers dat een op de twintig Nederlanders in een recreatiewoning, caravan, woonboot, varend schip, bedrijfspand of in een camper woont. Het aantal ‘campernomaden’ is helaas niet bekend.

Burn-out

Erik & Lisa zijn ‘campernomaden’ en willen de wereld ontdekken in hun bus. De aanleiding voor deze keuze is niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Lisa: ‘Drie jaar geleden had ik een burn-out. Dat heeft ons heel erg aan het denken gezet. Je gaat dan pas bedenken wat je echt belangrijk vindt.’

Bij een burn-out heb je in het begin meestal nog niet door dat er wat met je lichaam gebeurt. Soms lopen mensen wel maanden rond met verschijnselen van een burn-out, voordat ze pas door hebben dat ze daadwerkelijk een burn-out hebben. Volgens een onderzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ervaart zeventien procent van de werknemers burn-outklachten. Meer dan een miljoen mensen loopt jaarlijks het risico op een burn-out of andere werk gerelateerde psychische ziektes. Klachten  van een burn-out zijn moeheid, hoofdpijn, slaapproblemen en onrust.

Lisa kampte anderhalf jaar met haar burn-out. ‘Op een gegeven moment werk je gewoon simpelweg te veel. Je krijgt wel signalen van je lichaam dat je moe bent. Helaas heb ik deze signalen te lang genegeerd. Dan komt er een moment dat je lichaam op is. Het begon met een griepje. Dit griepje hield maar niet op. Tot er een moment kwam dat er een kortsluiting ontstond. Een heel weekend heb ik zitten huilen. Pas op het moment dat de dokter zei dat ik hier echt aan moest werken, kwam de echte ziekte naar boven. Ik was zo moe, terwijl ik alleen maar in bed lag. Er waren echt momenten dat ik niet meer wist waarom ik hier was.’ Voor Erik voelde het ook als een zware, donkere periode. ‘Wij zijn al twaalf jaar bij elkaar, dus je weet direct als er iets mis is. Je probeert wel te helpen, maar uiteindelijk zal Lisa het zelf moeten doen.’

Langzaam gaat het toch beter met Lisa. Er stond in de periode van haar burn-out een grote reis naar Zuid-Amerika gepland. ‘We hebben toen gesproken met de artsen of we mochten gaan. We hadden deze reis al zo lang gepland. Allebei waren we wat sceptisch over hoe ik dit vol zou houden. Tegen al onze verwachtingen in ging het veel beter met mij. Ik kreeg echt energie van die reis.’ Erik en Lisa merkten toen allebei dat het fulltime werken zijn tol eiste. Lisa herstelde van haar burn-out. Samen gingen ze kijken naar hoe ze een wereldreis konden gaan maken. Die werd gepland in januari van 2020.

‘Hoe gaan we dat in Nederland voortzetten?’

De wereldreis begint voor Erik en Lisa in januari 2020. ‘Helaas kwam het coronavirus toen om de hoek kijken. We zijn toen 23 maart weer teruggegaan naar Nederland. We hadden niks meer in Nederland, dus we zijn bij onze familie gaan wonen. We hadden voorafgaand aan de wereldreis echt de keuze gemaakt om anders te leven. Hoe zouden we dat in Nederland voortzetten?’

Samen bedenken ze in Nederland om een eigen bedrijf op te zetten. ‘We hadden al een website voor familie en vrienden om hen op de hoogte te houden van onze reizen. Vanuit daar ontstond het idee om daar meer van te maken.’ De website reisstel.nl ontstaat.

Na maanden werken om het bedrijf op te zetten, waren Erik en Lisa weer klaar voor de volgende stap. Erik en Lisa nemen de camper over van de ouders van Erik en trekken Europa in om daar rond te reizen. Onderweg kunnen Erik en Lisa ook werken aan hun bedrijf.

Altijd thuis

Erik en Lisa hebben werken en het reizen wel onderschat. ‘We waren veel tijd kwijt met het opstarten van het bedrijf. Vaak dachten we dat het werken nog in de avond kon. Daarnaast willen we tijdens het reizen ook heel veel zien. De balans tussen het reizen en werken vonden we moeilijk. Je hebt weinig uren op een dag!’ Toch hebben Erik en Lisa geen moment spijt gehad van hun keuze voor het leven in een camper. Ze zijn allebei minder materialistisch geworden. ‘We waren heel tevreden met ons leven hiervoor. We hadden allebei een goede baan, leuke vrienden en familie. Pas sinds de burn-out en de reis naar Zuid-Amerika kwam het besef. Het besef dat we altijd nog met vrienden kunnen afspreken of kunnen werken. Zonder die burn-out waren we niet in deze vorm gaan reizen.’

Een ‘thuis’ hoeft voor Erik en Lisa niet persé een huis te zijn. In Nederland zijn ze allebei vaak verhuisd. ‘We hechtten niet zoveel waarde aan een vaste plek. De mensen geven het thuis-gevoel. Tijdens het reizen ervaren we dit ook zo. We maken snel contacten en zodra we ons fijn voelen, voelen we ons thuis. Spullen geven ons ook geen thuis-gevoel. Je hebt dus helemaal niet veel spullen nodig, om echt gelukkig te zijn.’

Erik en Lisa willen in het voorjaar van 2021 met de camper naar Scandinavië. Verder is het nog onbepaald wat ze gaan doen de komende jaren. ‘Echte plannen proberen we niet te maken. Die mislukken meestal toch.’ Na de coronacrisis hopen ze verder de wereld rond te kunnen reizen in hun bus.

De foto’s zijn gemaakt door Erik en Lisa zelf. Je kan de reis van Erik en Lisa volgen op hun Instagram, Facebook en hun website.  

Lees, luister en bekijk meer artikelen van Nienke Teunissen

Nienke Teunissen op Twitter